شته کنگرفرنگی

 (Homoptera : Aphididae)                           Brachycaudus cardui  

                                                              Syn : Aphis lata                                          

مناطق انتشار

این حشره در امریکای شمالی، افریقای شمالی، روسیه، آسیای مرکزی ، ژاپن و ترکیه انتشار دارد.در ایران نیز از استانهای همدان ، مرکزی، آذربایجان، زنجان ، تهران، لرستان، خراسان و فارس گزارش شده است.

گیاهان میزبان

این گونه در ایران ازروی درختان میوه نظیر آلو قطره طلا، گوجه، هلو، زردالو و همچنین کنگر، خارشتر و... گزارش شده است.

شکل شناسی

بدن ماده های بکرزای بی بال بیضوی وبزرگ تا قهوه ای روشن مایل به زرد است. روی بدن لکه های چهارگوش درشتی به رنگ سیاه وجود دارد که در بخش عقبی ان نیز 3-2 عدد نوار سیاه دیده میشود. کورنیکولها ضخیم ، استوانه ای و سیاه رنگ بوده و دم کوتاه وعرض آن چند برابرطول آن است.

خسارت

میزبانهای اصلی این شته را درختان میوه هسته دار تشکیل میدهد ولی میزبانهای ثانویه آن شامل کنگر فرنگی، داوودی، گل گندم و سایر خانواده گاوزبانان و مرکبان است. در صورت آلودگی میزبانهای اصلی برگها به شکل نا منظمی پیچیده و بدشکل میشوند. در چنین گیاهان رشد سرشاخه های جوان متوقف شده  و ترشح زیاد عسلک در آنها آلودگی به قارچهای فوماژین را سبب میشود.اساسی ترین خسارت شته مزبور انتقال بعضی از بیماریهای مهم ویروسی در گیاهان است. از این بیماریها میتوان به موزاییک زرد لوبیا، کوتولگی زرد پیاز و موزاییک خیاراشاره کرد

زیست شناسی

زمستان گذرانی این حشره به شکل تخم در روی شاخه های میزبانهای اصلی هسته دار صورت میگیرد.همزمان با شکفتن جوانه ها تخمها تفریخ شده و پوره ها ابتدا روی جوانه ها و سپس روی برگها منتقل میشوند و افزایش جمعیت باعث تشکیل افراد بالدار و مهاجرت روی میزبانهای ثانویه میشود.ولی این مهاجرت الزامی نبوده و شته ها میتوانند تمام فصل را روی میزبانهای اصلی ادامه حیات دهند.افرادی که تا پاییز روی میزبان های ثانویه باقی مانده اند درپاییز روی میزبانهای اصلی بازگشته و افراد نر و ماده ایجاد نموده و پس از جفت گیری و تخمریزی ،تخمهای زمستانه را روی سرشاخه های درختان قرار میدهند.

کنترل

در حال حاضر کنگر به شکل صنعتی در ایران کشت نمی شود ودر طبیعت به شکل بوته ای وحشی است لذا هنوزهیچ عملیاتی برای آنها توصیه نمیشود.