گوشخیزک اروپایی

Forficula auricularia       (Dermaptera : Forficulidae)

این خانواده از مهمترین خانواده های راسته گوشخیزک ها می باشد که افراد آن توسط بند دوم پنجه پاها که قلبی شکل است به خوبی شناخته می شوند. در حال حاضر این حشره از اهمیت اقتصادی خیلی کمی برخوردار است.

مناطق انتشار متعلق به مناطق پالئارتیک است و در حال حاضر در تمام اروپا ، آمریکای لاتین و اکثر مناطق ایران وجود دارد .

گیاهان میزبان این حشره به گیاهان مختلفی نظیر کاهو، ذرت ، گندم ، چغندر ، توتون ، خربزه ، هندوانه ، کدو ، کلم ، خیار ، گوجه فرنگی ، سیب زمینی و... حمله می کند ولی خسارت اقتصادی وارد نمی سازد.

شکل شناسی اندازه آن بدون در نظر گرفتن پنس ها 15-10میلی متر ، به رنگ قهوه ای تیره وبراق ، شاخک ها 15 بندی ، بالهای جلویی کوتاه وقهوه ای مایل به قرمز بالهای عقبی بزرگتر ودر زیر بالهای جلویی چین خورده ، پاها قهوه ای مایل به قرمزاست.

خسارت افراد کامل و پوره ها  همه چیزخوار بوده و از برگ گل و میوه تعداد زیادی از گیاهان تغذیه می کند و باعث ایجاد سوراخهایی در آنها میشود.در صورت بالا بودن جمعیت باعث مشبک و توری شدن برگها شده و گاهی آنها را عاری از برگ می کند علاوه بر گیاهان از حشرات کوچک و نرم مثل شته ها و لارو پروانه ها نیز تغذیه می نمایند.

زیست شناسی تخمها به صورت دسته جمی در داخل خاک یا زیر سنگها قرار داده میشوند .تخمها دراز بیضی و سفید بوده و در هر دسته از آنها 40-20 عدد تخم یافت میشود. ماده ها در طول عمر خود 3 دسته تخم میگزارند. ماده ها با خوابیدن در روی دسته های تخم تا هنگام تغذیه از آنها مراقبت می نمایند و حتی پس از تغذیه تخمها نیز ماده ها از پوره ها ی جوان تغذیه نموده و هنگام خواب جمع کردن آنها در یک محل به دفاع از آنها می پردازند. نرها قبل از تغذیه تخمها از لانه بیرون رانده می شوند. پوره ها پس از ورود به سن 2 از کنترل مادر خارج شده و به اطراف پراکنده میشوند. دوره جنینی در شرایط مساعد 4-3 هفته به طول می انجامد.و دوره پورگی نیز حدود 3-2ماه طول میکشد. این حشره دارای 5 سن پورگی است و دارای تنها یک نسل در هر سال است

 

 روشهای کنترل

با توجه به اینکه بندرت پرواز می کنند، بهترین روش کنترلی آنها در باغات، خزانه گیاهان و ...پخش سموم فسفره کارباماتی به صورت گرد یا گرانولی و در مسیر های حرکتی آنهاست. در صورت زیاد بودن جمعیت آنها می توان با استفاده از تله های گلدانی اقدام به تله انداختن و معدوم سازی آنها نمود.(جمع آوری با استفاده از گرایش این حشرات به سطوح جامد =( Thigmotactic  این تله یک گلدان معمولی پراز کاه است که به شکل وارونه روی یک تکه چوب قرار داده می شوند.همچنین برای جمع آوری این حشرات می توان از قوطی های حلبی با ارتفاع کم مثل قوطی کنسرو که محتوی مقداری روغن مایع است نیز استفاده  کرد . طی ها را درقسمت های مختلف باغ قرار میدهند و پس از پر شدن آن با گوشخیزک ها ،خالی نموده و گوشخیزک ها را معدوم میکنند.استفاده از روزنامه های لوله شده یا قطعه ای از لوله پلاستیکی به عنوان تله و قرار دادن ان روی خاک و نزدیک گیاهان قبل از تاریکی هوا از روشهای دیگر محسوب میشود. همچنین با توجه به اینکه خسارت این حشره در بیشتر موارد از حاشیه مزارع و باغات شروع می شود . لذا ضروی است که این قسمت ها شخم زده شده و یا علفهای هرز موجود در آنها نابود گردد. همچنین از بین بردن پناهگاههای روزانه این حشره در باغچه ها ، مزارع و کشتن گوشتخیزک های موجود در این محلها در کاهش جمعیت آنها موثر است.

دشمنان طبیعی بعضی از گونه های جنس Amara spp . (Col ., Carabidae ) از افراد کامل و پوره های آنها تغذیه می کنند وکارایی آن بیش از سایر دشمنان طبیعی است . از مهمترین دشمنان پارازیتی می توان به مگس هایی از خانوادهTachinidae  مثل Digonochaea setipiens  و Rhacodineura antiqua  اشاره کرد .

کنترل شیمیایی در صورت بالا بودن تراکم جمعیت می توان از لاروینDf80  به میزان یک کیلوگرم در هکتار استفاده کرد .