زنبورهای ساقه خوار رز Ardis spp.

                                                                               ( Hymenoptera : Tenthridinidae)

 دو گونه از جنس فوق از ایران گزارش شده است بنام هایA. sulcuta  و A. bruniventis که گونه دوم بیشتر شایع می باشد. سر و  قفس سینه کاملا سیاه و پاها روشن می باشند

زیست شناسی و خسارت: حشرات کامل تقریبا در اردیبهشت ماه ظاهر می شوند .تخمها به طور جداگانه ای در سطح زیرین برگهای جوان و انتهای سرشاخه ها ی رز و نیز داخل رگبرگهای اصلی و در زیر اپیدرم قرار داده می شوند . این تخمها پس از مدتی تفریخ شده و لارو جوان از بین برگهای جوانه های انتهایی لغزیده و در مرکز شاخه های جوان دالان باریک و مستقیمی که رو به پایین است ایجاد می کند .لاروها حین تکامل و رشد از مغز ساقه تغذیه کرده و بعد از تکامل ساقه ها را سوراخ کرده و در عمق 10 سانتیمتری خاک تبدیل به شفیره میشوند و بقیه چرخه زیستی را در آنجا سپری می کنند .حشرات کامل در بهار سال بعد ظاهر می شوند . در نتیجه حمله این آفت  شاخه های جوان پژمرده شده و رشدشان متوقف می شود و در طول ساقه به شکل آویزان قرار می گیرند.

کنترل باید در اولین فرصت شاخه های آلوده رابریده و سوزانید . سمپاشی با یکی از سموم نفوذی قوی توصیه میشود.

زنبورهای برگ بر Megachilidae

                                                                                   ( Leaf cutter bees )

زیست شناسی و خسارت

 روی تنه و ساقه گیاهان جنگلی لانه درست کرده و معمولا به شکل دسته جمعی زندگی می کنند. از گرده افشانهای مهم گیاهان به شمار می آیند .برشهای گرد یا قطعات بیضی شکلی از برگهای گیاهان میزبان را بریده و به محل های لانه سازی منتقل می نمایند . جهت کنترل آنها بریدن و از بین بردن ساقه های حاصل از زنبورها از روشهای متداول است ولی چون گرده افشانهای مهمی می باشند روش شیمیایی جهت کنترل آنها استفاده نمی شود

 

زنبور برگخوار رز Arge rosae

                                                                              ( Hymenoptera : Argidae )

Eng., Rose stugs

  خسارت و بیولوژی : لاروها با تغذیه از اپیدرم فوقانی برگهای انواع رز ، خسارت زیادی به آنها وارد  می سازند .رگبرگها و اپیدرم تحتانی باقی مانده و و گهگاه تنها رگبرگها می مانند .حشرات بالغ زنبور با تخمگذاری در بافتهای نهالهای جوان صدمات زیادی وارد می سازند . این زنبور 2 نسل در سال داشته و زمستان گذرانی به شکل حشرات کامل در خاک صورت می گیرد.در بهار تخمها را در ردیفهای 16-18 عددی روی دمبرگها و یا سرشاخه ها ی رز قرار می دهند . تخمها توسط تخمریز اره ای در بافت کوتیکول جای داده می شود .تفریخ تخمها سریع بوده و لاروهای جوان در پهنک برگ پراکنده می شوند . دوره تکاملی لاروها یک ماه بوده و حشرات کامل ظاهر میشوند .                    

کنترل

 به محض مشاهده اولین علایم خسارت بوته های رز می توان با یکی از سموم دیازینون و یا دیپترکس سمپاشی کرد

سن سبز سبزیجات Nezara viridula

( Hemiptera: Pentatomidae )

Syn : N. smaragdina

N. prasina

در ایران از استانهای تهران ، گلستان ،  کرمان ، خوزستان ، فارس ، همدان  و مرکزی گزارش شده است

میزبان

 آفتی پلی فاژ بوده و بیش از 200 گونه میزبان شناخته شده از 40 خانواده گیاهی دارد. در ایران تا کنون از روی پنبه ، بامیه ، یونجه ، توتون و ... جمع آوری شده است

حشرات کامل: طول بدن 14- 18 میلیمتر، به رنگ سبز روشن  و به همین دلیل بنام سن سبز گفته می شود .سپرچه مثلثی و در انتها باریک بوده و کمتر از دو سوم سطح پشتی بدن را می پوشاند . پنجه ها 3 بندی است

تخم: قطره مانند و دارای سر پوش مسطح و به طول 1.2 میلیمتر و به رنگ کرمی است

پشه ای قارچ خوار خانواده Mycetophilidae

خسارت و بیولوژی

 عمدتا در خاک و محل های انباشته شده از مواد گیاهی و قارچها ی پوسیده یافت می شوند و در مرحله لاروی خسارت می زنند و معمولا از قارچهای موجود در خاک تغذیه می کنند و در صورت بالا بودن جمعیت اندامهای زیر زمینی گیاهان مثل غده ها و ساقه های زیر زمینی را مورد حمله قرار داده و خسارت می زنند . گیاهان مورد حمله قرار گرفته در مرحله جوانه زنی ممکن است کاملا از بین بروند .این آفات به زراعتهای مختلف آسیب می رسانند .گیاهان آلوده به این حشرات زرد رنگ شده و نهایتا پژمرده می شوند . برخی گونه ها درمحل پرورش قارچهای خوراکی به عنوان آفت مطرح هستند .تخمها به شکل دستجات 20 – 30 عددی در سطح خاکهای مرطوب قرار می گیرد . خاکهای غنی از مواد آلی ترجیح داده می شوند .حشرات ماده در تمام طول عمر خود که بطور متوسط 10 روز طول می کشد 300 عدد تخم می گذارند .دوره جنینی تخمها 6 روز بوده و لاروها پس از 12-14 روز به شفیره تبدیل می شوند . دوره شفیرگی 4 – 5 روز طول کشیده و چرخه زیستی از تخم تا حشره کامل 4 هفته به طول می انجامد .

کنترل

در صورت پایین بودن جمعیت قرار دادن گلدانها ی آلوده در فضای آزاد به مقداری که باعث پخش حشرات کامل گردد تا حدودی موثر خواهد بود . تعویض خاک گلدانها از دیگر روشهای کنترلی است .در صورت بالا بودن جمعیت توصیه می شود که خاک با دیازینون یا کارباریل محلول پاشی گردد .

مگس مینوز سبزی و صیفی Liriomyza trifolii

                                                                 ( Diptera : Agrimyzidae)

حشره ای است پلی فاژ و روی اکثر سبزیجات و صیفی شیوع داشته و از برگهای میزبانهای خود تغذیه کرده در آنها ایجاد دالان میکند .

میزبان

 به  14 گونه گیاه زراعی و زینتی و حدود 30 گونه علف هرز حمله می کند.

حشره کامل:مگس کوچک و سیاه رنگی بوده و دارای لکه های زردی روی قفس سینه و حلقه های شکم بوده ، بالها شفاف ، سر زرد رنگ و چشمهای مرکب قرمز رنگ و با حاشیه عقبی زرد می باشد. قفس سینه و شکم خاکستری و سطح شکم و پاها زرد رنگ است

تخم : شلجمی و به طول 0.25 میلیمتر است

لارو: لاروها کرمی شکل بوده و پس از خروج از تخم به تغذیه از برگها پرداخته و سبز می شوند. در حداکثر رشد 3 میلیمتر طول داشته و نارنجی رنگ می باشند و در انتهای شکم 2 زایده دارند

مگسهای مینوز خانواده Agromyziidae

   Leaf miners)                                                                                       )

حشرات این خانواده در مرحله لاروی بین دو اپیدرم پهنک برگی گیاهان میزبان زندگی می کنند ودالانهایی به اشکال مختلف ایجاد می کنند روی همین اصل این حشرات را از روی دالانهایشان بهتر می شناسند. گونه های چندی از این خانواده گالزا هستند که عمدتاً مربوط به جنس Melanagromyza می باشند.این مگسها با هزار گونه گیاه میزبان از جمله چتریان در ارتباطند. مگسهای متعلق به جنسهای Liriomyza و  Phytomyzaروی انواع گیاهان زینتی از جمله گل داوودی ، گالریت وانواع سبزیجات فعالند چون لاروهای اعضای خانواده فوق الذکر اختصاصا روی برگها فعال میباشند لذا خسارت آنها روی محضصولاتی که به منظور استفاده از ریشه یا میوه کشت میشوند چندان قابل توجه نمیباشد این گیاهان میتوانند آسیب حاصل از مینوزها را تحمل نمایند بدون اینکه در کمیت یا کیفیت میوه دهی آنها اختلافی ایجاد شود. ولی در سبزیجات وجود دالانهای لاروی مخصوصا  در تراکم های بالا ارزش بازار پسندی آنها را به شدت کم مینماید. تخم ریزی این حشرات در نسوج گیاهی صورت میگیرد. تغییر شکل به صورت حشرات کامل در داخل بافت گیاهی و یا خاک صورت میگیرد. ابن مگسها بر حسب گونه و شرایط آب و هوایی ممکن است 1 تا 3 نسل در سال ایجاد نماید.

مگس هویچ Psila rosae

(Diptera : Psilidae)                                                                          

 میزبان

 دارای طیف میزبانی وسیعی است . به گیاهان تیره ی چتریان و سبزیجات مختلف خسارت میزند. از جمله گیاهان حساس این آفت هویج ، کرفس، جعفری و شوید است.         

شکل شناسی

حشرات کامل: به طول 5-4 میلیمتر ، قفس سینه و شکم سیاه رنگ ، پنجه پاها سیاه و بقیه قسمتهای آنها زرد رنگ ، شکم کشیده و در ماده ها نوک تیزاست .بالها شفاف و با رگبالهای متمایل به زرد است

مگس پیاز(مگس جوانه پیاز) Delia antiqua

    Hylemia antique                     

مناطق انتشار

خسارت این آفت ازپیازکاریهای استانهای شمالی، خوزستان، اصفهان، همدان، قزوین، اطراف تهران و کرج گزارش شده است.

گیاهان میزبان

غیر از پیاز، سیر ، تره و موسیر از گیاهان میزبان این آفت به شمار می روند.

شکل شناسی

حشره کامل: به طول 7-6 میلی متر و به رنگ متمایل به زرد و پوشیده از مو می باشد. سر از جلو کروی بوده و قطعه زیر پیشانی در آن مستطیلی شکل است. شاخکها 3 بندی و سیاه رنگ، بال ها غشایی و شفاف، بالها 3 بندی ، بند اول کوچک و تقریباً لوبیایی شکل، بند دوم درشت و 3 برابر بند اول و بند سوم 2 برابر بند دوم ومجهز به موی پرز دار می باشد. قطعات دهانی به شکل خرطوم کوتاه و زانویی شکل، قفس سینه خاکستری و پوشیده از کرک های ریز سیاه رنگ که به صورت 3 نوار تیره در زمینه روشن به نظر می رسند. پاها به استثناء ران ها که سیاه می باشند به رنگ زرد روشن بوده و شکم دارای 4 حلقه قابل رویت است.

مگس خربزه Carpomyia pardalina

مگس خربزه (Diptera:  Tephritidue)                                   Carpomyia  pardalina 

Eng:  Baluchistan  melon  fly                        Syn : Myiopardalis  pardalina                                                 

مگس خربزه یکی ازآفات مهم گیاهان جالیزی در ایران است که اولین بار دردنیا در سال 1891 میلادی از بلوچستان گزارش شده است . در حال حاضر در آذربایجان، همدان، کرمانشاه، شیراز، اصفهان، ورامین، گرمسار، کرج، خوزستان، کاشان، خاش وبندرعباس زیاد است .

گیاهان میربان

 به انواع خربزه، طالبی ، خیار، کدو، گرمک وخیار چنبر صدمه می زند ولی تا کنون در ایران از روی هندوانه گزارش نشده است.

شکل شناسی

حشره کامل : مگس کوچکی است به طول 5.5- 3.5  میلی متر به رنگ زرد روشن که در سطح پشتی قفس سینه آن دارای خالهای سیاه رنگ است . فرق سر قهوه ای ودر مجموع سر به رنگ نارنجی بوده وموهای زرد رنگ دارد .شکم زرد نارنجی و پوشیده از موهای زرد طلایی  است.

مگس جالیز Bactrocera (Dacus) ciliatus

syn: Ducus approxanthug

D. persicae

                                                                                                   Eng: Ethiopian fruit fly;  Cucurbit fly

گیاهان میزبان

این آفت ازاغلب نقاط ایران و از روی خیار، کدو،  طالبی، خربزه  وهندوانه گزارش شده است

مناطق انتشار

 تا کنون از مشهد، شیروان ، ورامین، بندرعباس و دزفول جمع آوری و گزارش شده است.

شکل شناسی

حشره کامل:مگس های ماده بزرگتر از نر و به طول 8-6 میلی متر، سر حشره زرد رنگ و پشت سر کمی تیره تر از پیشانی است ، شاخکها 3 بندی است و روی بند سوم تاژک کمی بلندتراز بند آخرشاخک است. چشمهای ساده جدا ازهم وبه شکل مثلث وبه تعداد 3عدد درفرق سر قرارمی گیرند. چشمهای مرکب به رنگ ارغوانی براق درشت ، رنگ عمومی بدن حنایی مایل به خاکستری و دارای 3 نوارطولی است .

تریپس پیاز ( تریپس توتون ) Thrips tabaci

                      ( Thysanoptera : Thripidae)

میزبان

آفت بسیار پلی فاژی بوده و بیش از 300 گونه میزبان دارد و دارای میزبان های متعددی چون توتون،پنبه، کلم، گل کلم، پیاز، کتان ، چغندر، بادمجان، خیار، خربزه... است .

حشره کامل

اندازه بدن 9/.میلی متر، پهن وباریک و به رنگ زرد قهوه ای ، گهگاه خاکستری روشن است. شاخک ها 7 بندی و زرد رنگ، حشرات ماده دارای دو جفت بال کشیده وباریک میباشند که حاشیه جلویی وعقبی هر دو جفت بال ریشک دار است . حشره های نرفاقد بال میباشند ماده ها در انتهای شکم دارای یک تخم ریز خمیده ای هستند که جهت قرار دادان تخم ها در بافت گیاهی است.

شپشک خونی نارون

  Eriococcus  spurius

 Syn: Gossiparia  spuria          Eng: European elm scale

این گونه اختصاصی نارون بوده ودر تمام کشور گسترش دارد. ماده های بالغ به رنگ قرمز تیره یا قهوه ای یا زرشکی بوده به شکل بیضی می باشند. در اطراف بدن دارای الیاف سفید مومی می باشند. پوست درختان نارون را در محل انشعاب ساقه ها می پوشانند ویا درسطح تحتانی برگ ها مشاهده می شوند . این شپشک ها به شکل پوره های زرد روی پوست درختان زمستان گذرانی می کنند . حشرات نر در اواخر پورگی در داخل پیله مومی شکل ظریف و نازکی که به رنگ سفید مایل به زرد است قرار میگیرند. حشرات ماده در طول بهار و اوایل تابستان به مرحله بلوغ میرسند.لاروهای خارج شده از تخم در اواخر بهار ظاهر میشوند این آفت یک نسل در سال داشته و در شرایط آب وهوای اصفهان لاروهای جوان در نیمه دوم خرداد ماه ظاهر میشوند

شپشک های نباتی

حدود20-25 گونه شپشک گیاهی به طور معمول در گلخانه ها وبا غچه ها موجود است و عمدتا در 2 خانواده زیر پراکنده می باشند که به گیاهان زینتی خسارت می زنند . 1- شپشکهای سپردار  Diaspididae که اغلب در خارج از گلخانه ها و روی گیاهان زینتی به ویژه درختچه های زینتی شایع است. مهمترین گونه های زیان اور این خانواده از شپشکها گونه سپردار سفید عشقه یا شپشک سفید خرزهره ( (Aspidiotus hederae است که دارای سپری سفید وگرد است . همچنین سپردار قهوه ای مرکبات  (Chrysomphalus  dictyospermi)است که دارای سپری گرد کمی برامده و قهوه ای رنگ است وبه شمشاد جنگلی نخل زینتی و به ژاپنی وانواع رز حمله نموده وخسارت وارد میکند.

زنجرک گل سرخ

        Typhlocyba rosae                                                                                                                  (Homoptera: Cicadellidae)

       Syn: Edwardsiana rosae        

در اکثر نقاط  ایران انتشار داشته وازآفات گیاهان زینتی و وحشی خانواده رزاسه است وعلاوه بر خانواده فوق به درختچه های مو ، گلابی ، گیلاس و بادام زمینی نیز خسارت می زند. لارو وحشرات کامل این آفت خرطوم خود را در سطح زیرین برگهای گیاه میزبان فرو می برند و از شیره گیاهی تغذیه می نمایند. محل تغذیه به شکل نقاط سفید و زرد دیده میشود. درصورت تشدید خسارت نقاط مزبور به هم پیوسته و سطح برگ ابلق یا زرد رنگ می باشد. برگهای آلوده ریزش زود هنگام دارند برگهای خسارت دیده تغییر شکل نمی دهند وبه ندرت در امتداد رگبرگهای اصلی به طرف پایین خم می گردند .این حشره علاوه بر برگها به گلهای گیاهان میزبان هم صدمه میزند و روی گلبرگهای خسارت دیده  لکه هایی ظاهر شده و گلبرگها کم رنگ می شوند .