انواع واکنش های تابعی

هولینگ (1961، 1965) چهار نوع واکنش تابعی را توصیف کرد:

1- واکنش تابعی نوع اول

    در واکنش تابعی نوع اول با افزایش تراکم میزبان، تعداد میزبان­های مورد حمله تا رسیدن به یک مقدار حداکثر بصورت خطی افزایش می­یابد و سپس ثابت می­ماند. در این حالت درصد میزبان­های مورد حمله تا یک مرحله ثابت بوده (مستقل از تراکم) و سپس کاهش می­یابد. زمان دست­یابی در این نوع واکنش برابر صفر و کارایی تجسس یعنی نسبت افراد مورد حمله قرار گرفته به افزایش میزبان (N_a/N_t) ثابت است. این نوع واکنش تابعی به طور عمده در بی­مهرگان آبزی که از پلانکتون­های اطراف خود تغذیه می­کنند مشاهده می­شود.

2- واکنش تابعی نوع دوم

    در واکنش تابعی نوع دوم با افزایش تراکم میزبان، تعداد میزبان­های مورد حمله افزایش می­یابد، ولی این افزایش بصورت خطی نبوده و بتدریج از شیب منحنی کاسته می­شود تا به یک مقدار ثابت برسد. در این حالت، نسبت میزبان­های مورد حمله به­تدریج کاهش می­یابد (وابسته به عکس تراکم). شکارگر یا پارازیتوئید در تراکم­های پایین طعمه یا میزبان بیشترین وقت خود را صرف جستجو می­کند در حالی­که در تراکم­های بالا بیشترین وقت شکارگر یا پارازیتوئید صرف گرفتن، خوردن یا پارازیته کردن آن­ها می­شود. این نوع واکنش تابعی عمدتا در بندپایان شکارچی و پارازیتوئیدها مشاهده می­شود.

3- واکنش تابعی نوع سوم

    این نوع واکنش تابعی در بخشی از منحنی خود وابسته به تراکم میزبان بوده و با افزایش تراکم میزبان درصد میزبان های مورد حمله قرار گرفته تا حدی افزایش یافته و سپس کاهش می­یابد. شکل منحنی تعداد در این نوع واکنش تابعی به صورت سیگموئیدی (S شکل) می­باشد. هولینگ اظهار داشت که این نوع واکنش در مهره داران شکارگر دیده می­شود، ولی امروزه ثابت شده است که هر دو نوع واکنش تابعی دوم و سوم در هر دو گروه مهره داران و بی مهرگان مشاهده می­شود. هم­چنین علاوه بر یادگیری، تمرکز جستجو در مناطق پرتراکم طعمه به ایجاد چنین واکنش منجر می­شود. شکارگرها و پارازیتوئیدهایی که واکنش تابعی نوع سوم را نشان می­دهند تا حدودی قادر به تنظیم جمعیت­های میزبان­های خود می­باشند. 

4- واکنش تابعی نوع چهارم

    در این نوع واکنش با افزایش تراکم میزبان، تعداد میزبان مورد حمله قرارگرفته پس از رسیدن به یک حداکثر، دوباره کاهش می­یابد. منحنی این نوع واکنش گنبدی شکل است. در واقع این نوع واکنش شبیه واکنش تابعی نوع دوم می­باشد با این تفاوت­که در تراکم­ های بالا در عمل شکارگر اختلال به­ وجود می­آید.

    سابلیز در سال 1992 یک نوع واکنش تابعی نوع پنجم را نیز توصیف کرد که حدواسط واکنش تابعی نوع اول و دوم می­باشد. این نوع تغذیه در برخی کنه ­های شکارگر دیده شده است.