کنه دو لکه ای ( دو نقطه ای )

    Tetranychus urticae ( Acari : Tetranychidae)

 Eng., Two-spotted spider mites

این آفت انتشار جهانی داشته و یکی از پلی فاژترین آفات شناخته شده در دنیاست . بطوریکه بیش از 960 میزبان در 100 خانواده از گیاهان زراعی ، باغی  و مرتعی و هرز را مورد حمله قرار می دهد.

....

 

شکل شناسی

اندازه بدن 300-500 میکرون و افراد ماده درشت تر از افراد نر می باشند . انتهای بدن در نرها دوکی شکل و رنگ بدن آن ها مخملی است بطوریکه در بهار و تابستان سبز متمایل به زرد با دو لکه پشتی جانبی تیره می باشد (عامل تیره شدن طرفین پشتی جانبی بدن تجمع مواد غذایی در یک جفت لوله کور آفت است و شفاف و نازک بودن پوست بدن باعث شده رنگ بدن از محتویات مواد غذایی داخل بدن تبعیت نماید ) در اواخر پاییز و زمستان به دلیل ورود به مرحله دیاپوز و عدم تغذیه ، دستگاه گوارشی از جمله لوله های کور خالی شده و لذا در این مرحله فاقد لکه های پشتی جانبی بوده و بدن نیز به رنگ قرمز دیده می شود . مراحل زیستی آفت شامل  تخم ، لارو و پوره سن یک و دوم و کنه بالغ است . بدن در مرحله لاروی تقریبا" کروی است و لاروها تنها دارای 3 جفت پا می باشند ولی در تمام مراحل پورگی و بالغ دارای 4 جفت پا هستند . اشکال نر و ماده از استراحت دوم به بعد قابل تشخیص می باشند . مهمترین صفت برای تشخیص هویت علمی این گونه ، شکل خارجی دستگاه تناسلی نر است . یکی از برجسته ترین علایم فعالیت این آفت وجود تارهای ابریشمی در پشت برگ های گیاهان میزبان است .

خسارت

این کنه یکی از آفات مهم گیاهان خانواده بادمجانیان ، سوسنیان و کدوئیان می باشد که با ایجاد تارهای بسیار ظریفی تارعنکبوتی روی گیاه باعث کاهش آن می شود در اثر شدت حمله کنه و تغذیه از شیره گیاهی ، اعمال حیاتی گیاه مختل شده در نتیجه برگ ها زرد و قهوه ای می شوند و سپس می خشکد . برگ های آلوده به آفت غبار آلود به نظر می رسد ، حمله این آفت از حاشیه مزرعه شروع شده و به تدریج توسعه پیدا می کند .

زیست شناسی

زمستان گذرانی به شکل افراد ماده بالغ جفت گیری کرده در لابلای بقایای گیاهی ، زیر کلوخه ها و روی گیاهان همیشه سبز و علف های هرز حواشی مزارع صورت می گیرد در اوایل بهار ابتدا یک یا دو نسل را روی علف های هرز سپری کرده و پس از اینکه جمعیت آن ها تکثیر پیدا کرد روی محصولات زراعی منتقل می شود . وجود تداخل نسل در بین جمعیت امری عادی است و به همین دلیل در پشت برگ ها مراحل مختلف زیستی آفت شامل تخم ، لارو ، پوره سن 1 (پروتونمف) و پوره سن 2 (دئوتونمف) و بالغ به طور همزمان مشاهده می شوند در بین مراحل مختلف زیستی آفت همچنین 3 مرحله استراحت اتفاق می افتد فعالیت آفت دراغلب مواقع در سطح پشتی برگ های میزبان و تغذیه از شیره سلولی می باشد . دما نقش موثری در افزایش جمعییت کنه داشته ولی رطوبت اثر منفی روی آن می گذارد . دیاپوز آفت با کاهش میانگین دمای منطقه در نیمه های دوم آبان ماه به زیر 15 درجه سانتی گراد آغاز می شود و کنه های بالغ ماده جفت گیری کرده به زمستان گزرانی می روند . بر اساس نتایج به دست آمده ، این آفت در هر دقیقه 18 سلول را از بین می برد . خسارت ابتدا به شکل برنزه شدن برگ ها و سپس قهوه ای و خشک شدن آن ها بروز می کند .

کنترل بیولوژیکی

 کنه دو لکه ای دشمنان طبیعی زیاد و نسبتاُ مشهوری دارد از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود :

کفش دوزک سیاه کنه خوار(  Stethorus gilvifrons )، سن شکارگر(  & O.albidipennis Orius minutum  ). کنه های شکارگر   (Phytoseiulus  persimilis) و( Zetzellia mali )     و (Anystis baccarum ) بالتوری سبز (Chrysoperla carnea   ) و تریپس شکارگرScolothrips longicornis )  )    

 شیمیایی

 در صورت بالا بودن تراکم آفت می توان از سمومی نظیر اباماکتین 1.8 % به میزان 20 سانتی مترمکعب به اضافه یک صد لیتر آب با 200 سانتی متر مکعب روغن استفاده نمود یا از سم فن پایروکسمیت sc 5 به میزان نیم در هزار به اضافه یک درصد روغن بهره گرفت .