پروانه کله مرده

                                 Lepidoptera :Sphingidae))

                                                  Eng., Death's Head Hawkmoth     

وجه تسمیه پروانه کله مرده آن است که در پشت قفس سینه پروانه نقشی به شکل اسکلت سر انسان وجود دارد . این آفت علاقه زیادی به عسل در مرحله بلوغ دارد و وارد کندوهای عسل شده ازعسل تغذیه می کند ولی خسارت آن از این لحاظ چندان مهم نیست زیرا زنبورها به زودی پروانه را کشته و بدنش را با ورقه های مومی می پوشانند.

مناطق انتشار

مخصوص مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری می باشد در ایران در استانهای مرکزی، تهران،قزوین، اصفهان،مازندران و آذربایجان گزارش شده است.

 شکل شناسی

طول حشرات کامل 60-50 میلی متر وعرض آن با بالهای باز 130-90 میلی متر می باشد.قفس سینه پروانه بزرگ و پوشیده از موهای قهوه ای رنگ بوده و موهای خاکستری روی آن نقش اسکلت سر انسان را تداعی می کند .بالهای جلویی طویل ، کم عرض و قهوه ای تیره بوده وروی آنها نوارهای عرضی موجداری دیده می شود.  بالهای عقبی کوتاه ، زرد رنگ و با دو نوار آبی و عریض، شکم پروانه قطور و دارای 6-5 نوار زرد رنگ است.ساق پای عقبی با دو خار وپنجه پای عقبی و میانی فشرده و فاقد دسته موهای قاعده ای است .

تخم : به رنگ سبز مایل به خاکستری یا آبی خاکستری است .

لارو:  لاروها در حداکثر رشد خود 150-120 میلی متر به رنگ زرد مایل به سبز، در روی پشت بدن با یک نوار آبی رنگ و در طرفین هر یک هز حلقه های بدن یک خط سیاه ویک خط زرد وجود دارد . روی حلقه های ماقبل آخر شکم نیز یک استطاله گوشتی شبیه شاخ قرار می گیرد .لاروها پلی مورفیک هستند سنین مختلف آن با رنگ های مختلف دیده می شود.

شفیره: به رنگ قهوه ای مایل به قرمز می باشد. خرطوم به بدن چسبیده است و دارای 2 خار انتهایی کوتاه است و در داخل حفرهای در خاک تشکیل می شود.

خسارت

تغذیه آن اقتصادی نبوده و جمعیت پایین وغیر قابل توجهی ایجاد می کند و لاروها اکثرا توسط دشمنان طبیعی مثل پرندگان شکار می شوند .

 زیست شناسی

زمستان به شکل شفیره در خاک سپری می شود. در بهار ماده ها پس از خروج و جفت گیری ، تخم های خود را روی بو ته های سیب زمینی و سیر ، گیاهان سولاناسه و به صورت منفرد قرار می دهد . لاروها پس از خروج از تخم ها به گلها حمله نموده از آنها تغذیه می کنند و پس از 3-2 ماه به رشد کامل رسیده و شفیره می شوند .این آفت دو نسل در سال داشته و معمولا هر بهار محل زمستان گذرانی را ترک کرده به مناطق گرمسیری مهاجرت می کند.

کنترل

می توان از تورهای سیمی در دهانه کندوها استفاده نمود تا از ورود آنها به کندو جلو گیری به عمل آید . باید سوراخ ها به حدی باشد که زنبور بتواند وارد آن شود . از پارازیتهای مهم این آفت مگس Sturmia atropivora  از خانواده  Tachinidae ونیز زنبوری به نام Apanteles acherontiae از خانوادهBraconidae می باشد

کنترل شیمیایی برای این آفت توصیه نمی شود .