بید کلم

            (Lepidoptera : Plutellidae)

Eng: Dimond back moth.                                                               

این حشره به نام بید پشت الماسی نیز معروف است. در آذربایجان ، اصفهان،خراسان و سواحل دریای خزر و تهران انتشار داشته و به گیاهان خانواده چلیپائیان مخصوصاً انواع کلم بویژه گل کلم و سایر گیاهان خانواده حمله نموده و خسارت وارد می کند.

شکل شناسی

 طول بدن حشرات کامل 6 میلی متر و عرض بدن با بالهای باز 17-11 میلی متر است. رنگ بدن پروانه خاکستری تیره و رنگ بالهای جلوئی قهوه ای متمایل به زرد همراه با نقطه ها یا لکه های سیاه رنگی است.بالهای جلوئی باریک  و با لبه های خارجی گرد است که مجهز به ریشکهای بلند می باشد.در حاشیه عقبی بالهای جلوئی، نوار سفیدرنگ موجداری وجود دارد که موقع جمع شدن بالها و هنگامیکه دولبه سفید کنار هم قرار میگیرند، نقش نقره ای در پشت بالها ایجاد میکند و به همین جهت به آنها شب پره پشت الماسی گفته میشود.

تخم :بیضی شکل وپهن و به رنگ سبز مایل به زرد و در دستجات 8-2 عددی در پشت برگها و نزدیک رگبالها گذارده میشود. حشرات ماده بین 300-250 و به طور متوسط 150 عدد تخم میگذارند.

لاروها :لاروها در حداکثر رشد 12-8 میلی متر و کمی قطور و دوکی شکل می باشند.رنگ بدن سبز و منقوش به لکه های کوچک سیاه ،روی سر و بدن موهای ریزی موجود است .لاروهای جوان دارای یک نوار سبز تیره تر در امتداد پشت و دو نوار کم رنگ تر در طرفین هستند . این حشره دارای 4 سن لاروی است .

شفیره : به طول 12-10 میلی متر ،زرد روشن تا متمایل به قهوه ای  داخل پیله نازک ودر پشت برگها تشکیل میشود. طول دوره شفیرگی 15 -5 روز میباشد.

خسارت

مهمترین آفت چلیپائیان در اکثر نقاط دنیاست. تغذیه لاروهای آن از برگهای میزبانهای مختلفی صورت میگیرد.لاروهای سن یک  پس از خروج از تخم، رگبرگ اصلی را سوراخ کرده  و شروع به تغذیه میکنند واز بافت پارانشیم بین دو اپیدرم بالا و پایین تغذیه میکنند.این عادت به زودی دربین آنها از بین رفته و لاروهای سنین بعدی معمولا از برگهای خارجی تغذیه نموده وآنها را به صورت مشبک درمی آورند وسپس به برگهای مرکزی حمله میکنند.لاروها علاوه بر تغذیه از گلها و برگها، با فضولات خود آنها را نابود می سازند.این لاروها اغلب تارهای نازکی روی گلها می تنند وزیرتارها به زندگی خود ادامه میدهند.

 زیست شناسی

حشرات نروماده بین12-6 روز زندگی میکنند.حشرات ماده پس از جفت گیری، تخمهای خود را در سطح زیرین برگها ودر کنار رگبرگها قرار میدهند.هر حشره ماده در طول عمر خود 200-150 عدد تخم می گذارد.لاروهای سنین اول پس از خروج از تخم حدود 2 میلی مترطول داشته وسبز رنگ میباشند وبه سرعت برگها را سوراخ کرده از پارانشیم زیر اپیدرم تغذیه می نماید و پس از مدتی ازکل سطح برگ تغذیه می نماید.لاروهای این آفت با کمترین مزاحمت خود را جمع کرده و از روی برگ بوسیله تار ابریشمی آویزان می شوند. پس از تکمیل دوره لاروی در داخل پیله ای که در پشت برگها تنیده می شود به شفیره تبدیل می شوند. دوره شفیرگی حدود 4 روز به طول می انجامد . بید کلم آفتی چند نسلی بوده ودر مناطق گرمسیری فاقد دیاپوز است وتا 12 نسل را تشکیل می دهد، زمستان گذرانی این آفت به شکل حشرات کامل می باشد.

 علائم خسارت

1- دالانهای مرحله لاروی  2- محلهای بریده شده سطح برگ   3- تارهای تنیده شده توسط لاروهای جوان وحجره های لاروی که حین تغذیه آنها راروی برگها ایجاد می کنند  4- پیله های شفیرگی

 روشهای کنترلی

دشمنان طبیعی

عدم حضور دشمنان طبیعی موثر و پارازیتوئید ها نیز از عوامل اصلی طغیان بید کلم در دنیاست ولی به هر حال چندین عامل پارازیتوئیدی برای آن گزارش شده است زنبورهایی از خانواده Ichneumonidae  به نام  Angita cerophaga  یا همان زنبورهای Diadegma cerophaga و زنبوری ازBraconidae  به نام  Apanteles plutella از انگلهای مهم لارو وشفیره بید کلم  می باشند .اخیرا زنبورهای Diadegma semiclausum از روی لاروهای آن گزارش شده است

 میکروبی: دایپل با ماده موثره Bacillus thuringiensis به میزان 3 کیلو گرم در هر هکتار تاثیر قابل توجهی روی آفت دارد.

·   با توجه به اینکه بید کلم حشره ای است مونوگام ودر طول زندگی خود فقط یکبار جفت گیری می کند. تکنیک عقیم سازی حشرات نر و رهاسازی آنها می تواند روش کنترلی موثری باشد.همچنین با نصب تله فرمونی وصید حشرات نر شانس جفت گیری حشرات ماده کاهش می یابد و در نتیجه جمعیت آفت بسیار کمتر می شود.

·   کشت مخلوط یک روش زراعی است که در آنها از یک گیاهی در بین گیاه زراعی کشت شده، کشت می شود ومانع فیزیکی جهت حرکت ومهاجرت حشرات آفت و شکستن ارتباط غذایی حشره و میزبان است.

·        استفاده از گیاهان تله خردل و شلغم

·        تناوب زراعی

·        استفاده از واریته مقاوم

·        اقدامات بهداشتی مزرعه   

 

کنترل شیمیایی: از سموم دیپترکس 5/1 یا گوزاتیون 2 در هزار استفاده می شود.